Je wordt geboren en je wordt ingedeeld als jongetje of meisje. Maar die woorden zijn niet genoeg, we handelen alsof we deze termen bij elke gelegenheid moeten bekrachtigen. M of V, je eerste schreeuw is nu sterk en ondeugend of lief en schattig. Daarna volgen kleuren, speelgoed, kleding en haardrachten. De beste manier om gelukkige en goed aangepaste burgers te produceren.
Dit dominante discours over binariteit rechtvaardigt de medische benadering van intersekse kinderen. De genitaliën van kinderen worden chirurgisch aangepast zodat ze netjes passen binnen de biologische normativiteit. Vanwaar die menselijke tragedie om onszelf onvrij te maken? Hoe klauw je uit het moeras, het burgerlijke vagevuur?
Intersekse verwijst naar de 1.7% van de wereldbevolking die niet voldoet aan de conventionele definities van mannelijk of vrouwelijk, bekend als ‘Differences in Sex Development’ (DSD). Van ongeveer 137 miljoen mensen vallen geslachtsdelen, hormonen of chromosomen buiten de traditionele opvattingen van mannelijke en vrouwelijke lichamen. Sommigen weten niet dat ze intersekse zijn, voor anderen is het duidelijk bij de geboorte en weer anderen ontdekken het rond de tijd dat de puberteit zou moeten beginnen.
Ik sprak met An Verleysen, bestuurslid van Intersekse Vlaanderen. Ze vertelt over de kern van een dieper, onuitgesproken probleem: de ongevraagde en dikwijls onnodige chirurgische 'normalisering' van intersekse lichamen. ‘De medische benadering is vaak gericht op het 'corrigeren' van intersekse lichamen, alsof er iets aan hen mankeert dat gefixt moet worden. Intersekse baby's die geboren zijn met ambigue geslachtsdelen worden routinematig geopereerd om hun gezonde anatomie er normaler uit te laten zien. Onomkeerbaar. Voordat ze zelfs hun eerste woorden hebben gezegd,’ verklaart An. ‘Het is een simplistische oplossing om te denken dat je complexe vraagstukken rond fysieke variaties kunt oplossen met een operatie. Het ware probleem van intersekse personen ligt dieper: het is moeilijk om te aanvaarden dat sommige mensen inherent verschillen van wat wij als 'normaal' beschouwen. En dat, misschien, is onze grootste angst: geconfronteerd worden met wat we niet begrijpen, met het andere.’
Vaak beschouwen we vakgebieden zoals geneeskunde en rechtspraak als inherent objectief, ongevoelig voor partijdigheid. Ontdaan van emotie, het domein van de logica. Maar medische condities en anatomische variaties worden pas erkend als een probleem dat opgelost moet worden wanneer we collectief besluiten dat dit het geval is. Het binaire idee dat mensen uit twee geslachten bestaan, weerspiegelt de heersende sociale en culturele normen van een specifiek tijdperk.
‘Als ik morgen ga sporten dan word ik gediscrimineerd op basis van mijn hormonen. Stel, ik win een wedstrijd en ze nemen mijn bloed af, dan word ik geweigerd. Dat overkwam 800 meter olympisch kampioen Caster Semenya. Als atleet met een hoge natuurlijke testosteronspiegel, werd ze uitgesloten van deelname. Ze stapte naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHVRM) in Straatsburg en het Hof oordeelde dat het verbod op discriminatie en het recht op privacy zijn geschonden.’
Vrouwelijke seksualiteit bestaat uit de mogelijkheid om gepenetreerd te worden. Dat zijn de heersende sociale en culturele normen die weerspiegeld worden in de medische wereld en maatschappij. Penis-in-vagina (PIV) seks wordt als blueprint gebruikt om als vrouw ‘normaal’ en ‘gezond’ te kunnen functioneren.
‘Coralie Smeers, een intersekse vrouw, werd op 15-jarige leeftijd onder druk gezet om vaginoplastie te ondergaan, een operatie die haar vagina zou construeren, hoewel ze perfect gezond was. De ingreep was bedoeld om haar lichaam aan te passen aan een zeer beperkte visie op seksualiteit, namelijk penetratieseks. Ze ervaarde ernstige complicaties en ondraaglijke pijn na de ingreep, die haar uiteindelijk in een rolstoel deed belanden,’ vertelt An.
Coralie stapte naar de rechtbank en het Brusselse hof van beroep veroordeelde het ziekenhuis voor het uitvoeren van deze onnodige en experimentele operatie zonder voldoende informatie en psychologische steun aan te bieden.
Veel mensen krijgen nooit de waarheid te horen over hun intersekse kenmerken en degenen die dat wel doen, krijgen vaak de instructie om het aan niemand te vertellen. Omringd door een cultuur van geheimhouding waar schaamte je als je stille schaduw volgt.
Maar ook ‘officieel’ ben je onzichtbaar, want wettelijk besta je niet in België. Hier zegt je geboorteakte dat je m/v bent. Dan verhuis je beter naar naar onze buurlanden. In Nederland is er een ‘geslacht kan niet worden bepaald’ categorie, in Duitsland en Oostenrijk mag je ‘x’ aanduiden en ook Denemarken is meer open-minded. In Malta hoeft het geslacht niet bij de geboorte aangegeven te worden, tot wanneer het kind zelf kan en wil kiezen.
‘In het dagelijkse leven kan ik kiezen om zichtbaar te zijn of niet. Vaak hoor ik: “An, je ziet het niet, dus zwijg erover.” Maar het is juist die onzichtbaarheid die me de ruimte gaf om zelfvertrouwen op te bouwen zonder constant geconfronteerd te worden met mijn anders- zijn.
Het ongevraagd toekennen van de ‘x’ aan een pasgeboren intersekse kind is ook geen geschenk. Dat kan discriminatie in de hand werken en staat haaks op de vrijheid die we als intersekse gemeenschap nastreven. We zijn op zoek naar oplossingen die individuele
keuzevrijheid bieden, zoals de mogelijkheid om zelf te beslissen of en hoe ons geslacht wordt geregistreerd. M’n intersekse vrienden, the ones that don’t pass, hebben geleden onder pesterijen, discriminatie en onbegrip. Sommigen willen net hun ‘v’ behouden als bevestiging van hun vrouwelijke identiteit, mét baard. Wat mij betreft mogen de geslachtsaanduidingen volledig verdwijnen.’
Waarom houden we vast aan de tweedeling van geslacht? De biologische binaire verdeling is toch gevallen, niet? De vicieuze cirkel ontstaat doordat de samenleving een stigma creëert rond lichamen die niet passen binnen de binaire verdeling van geslacht. Als reactie hierop probeert de geneeskunde deze lichamen te ‘corrigeren’ om ze te laten passen binnen de binaire normen, waardoor het probleem dat de samenleving zelf heeft gecreëerd, wordt ‘opgelost’. Dit leidt tot een situatie waarin de medische praktijk de sociale stigma’s versterkt in plaats van de natuurlijke diversiteit van geslachtskenmerken te erkennen en te vieren.
Instagram: @intersekse
Facebook: @intersekse
Tekst Biem D'hondt
Foto Marijn Achten